Ik hoop dat u veel plezier hebt gehad met het oplossen van de opgaven deze zomervakantie.
De eerste 17 waren allemaal fragmenten uit schaak partijen van (groot)meesters, alleen wel vaak van snelschaak partijen. Daarbij nemen de grootmeesters soms meer risico’s en zien ook wel eens een combinatie over het hoofd. Een aantal partijen zijn afkomstig van de “Collegiate Chess league” waarbij diverse Amerikaanse college teams strijden om een titel. Dit zijn bepaald geen amateurs want daarin spelen jonge (groot)meesters mee uit diverse landen. De Nederlands grootmeesters Benjamin Bok en Robby Kevlishvili komen uit voor het team van Saint Louis University, die ook dit jaar de titel wisten te veroveren. De laatste opgave is een heel fraaie compositie van Ben Schultz.
Ik geef hierbij de oplossingen om de door u gevonden varianten te controleren, of de diverse mooie combinaties nog eens na te spelen.
Diagram 1: Zwart geeft mat in 3 zetten
Viktor Gazik – Yasser Quesada Perez, Collegiate Chess League: Spring 2024
Deze eerste opgave was makkelijk om er even in te komen. Zwart dreigt mat op a2 en moet alleen even het paard slaan want die dekt het veld a2. Wit kan het mat nog één zet uitstellen door met de dame schaak te geven op g7, maar dan is het einde oefening.
44…Txc3! 45.Dxg7+ Kxg7 46.bxc3 Da2#
Diagram 2: Wit wint
Benjamin Bok – Dimitris Alexakis, Collegiate Chess League: Spring 2024.
Net als u had ook onze landgenoot geen moeite om de winnende combinatie te vinden.
Wit wint eenvoudig materiaal na 37.Lxf6 gxf6 38.Le4+ en de toren op c2 gaat in de doos (37…Tc4 is beter, dat kost een paard).
Diagram 3: Wit geeft mat in 3 zetten
Benjamin Bok – Gergely Kantor, Collegiate Chess League: Spring 2024, 2024.03.02
Met een mooie mat combinatie weet Bok ook deze partij eenvoudig te beslissen: 27.Txa6+ en zwart gaf op. Na. 27…Kb8 28.Lf4+ De5 29.Lxe5# is het mat.
Diagram 4: Zwart wint
Benjamin Bok – Mikhail Al. Antipov,Collegiate Chess League: Spring 2024, 2024.03.23
Hier ging Benjamin Bok in de fout in het eindspel en heeft met 42.La6? de partij uit handen gegeven, want 42.Ke2 had gewonnen. Nu trekt zwart aan het langste einde met 42…d3! De pion op f2 dreigt te promoveren en Ke2 kan niet meer. De loper offeren helpt ook niet 43.Lxd3 exd3 44.Kxd3 f1=D+
Diagram 5: Zwart wint
Anna Cramling Bellon – Hans Moehn, Menorca Open 2024, 2024.04.03
Zwart wint na 34…Txf4! Zwart dreigt o.a. 35.Tf2+ met dame winst, de beste optie is nog 35.Dxf4 Le5 36.Dxe5 dxe5 en de dame gaat verloren. De partij ging verder met 35.Kg2 Db7+ 36.Kg1 Df3 37.Dg2 De3+ de toren gaat verloren en het loopt spoedig mat.
Diagram 6: Zwart geeft mat in 4 zetten
David Brodsky – Robby Kevlishvili, Collegiate Chess League: Spring 2024, 2024.02.17
Ook Kevlishvili wint een partij met een mooie combinatie. 36…Txd5! en wit gaf op. Het gaat in een paar zetten mat door een toren op a1. 37.Kc1 Ta8 38.Dxg6 Kxg6 39.exd5 Ta1#.
Het is ook mat in 4 zetten na direct 36…Ta8! 37.Dxg6+ Kxg6 38.Lf7+ Kxf7 39.h4 Ta1#
Diagram 7: Wit wint
Hikaru Nakamura – Fabiano Caruana, FIDE Candidates Chess Tournaments 2024, 2024.04.13
Nakamura is een van de beste snelschakers ter wereld en tactisch ijzersterk, die moet je dit soort kansen niet geven. Hij won na: 34.Pe7! Kh8 35.Pd5 en zwart gaf op, wit dreigt mat met 36.Dxf8# en valt de dame aan met het paard.
Diagram 8: Zwart wint
Alireza Firouzja – Hikaru Nakamura, FIDE Candidates Chess Tournaments 2024, 2024.04.09
Firouzja heeft met 62.Kxd3? een remise eindspel uit handen gegeven en Nakamura grijpt zijn kans met 62…g3! De pion kan niet meer gestopt worden door de toren. In de partij volgde nog 63.Tf8+ Ke6 en wit gaf op.
Na 64.Tg8 g2 kan wit de pion niet nemen 65.Txg2 Pf4+ en de toren gaat verloren.
Diagram 9: Zwart wint
R Praggnanandhaa – Richard Rapport, Prague International Chess Festival 2024, 2024.02.29
Wit heeft vanuit een gelijke stelling een blunder begaan met 32.Thh8? Zwart wint na 32…Le6!, de loper dekt veld g8 en de pion op g3 is niet meer te stoppen 33. Txa8 g2 en wit gaf op.
Diagram 10: Wit wint
Nodirbek Abdusattorov – David Navara, Prague International Chess Festival 2024, 2024.02.29
Zwart stond beter maar heeft met 28…Txf7? een blunder begaan. Wit wint niet na het voor de hand liggende zet 29.Pxf7+? want na 29…Dxf7 staat zwart gewonnen dankzij het sterke loperpaar en de pion op b4. Wit wint na 29.Td6! zwart kan de toren niet nemen (29…Txd6 30.De8+ Tf8 31.Txf8#). In de partij volgde nog 29…Tc8 30.Pxf7+ Dxf7 31.Txd4 en wit staat gewonnen.
Diagram 11: Zwart geeft mat in 4 zetten
Santosh Gujrathi Vidit – D Gukesh, FIDE Candidates Chess Tournaments 2024, 2024.04.13
Deze stelling lijkt wel een compositie maar is afkomstig van een echte partij tijdens de kandidaten matches. Zwart geeft mat met 36…Txf5! 37.exf5 (37.Txh2 g5# en 37.gxf5 Dg3#) Dg3+ 38.Kg5 Ph7+ (of 38…Dxh3) 39.Kxh5 Dh3#.
Diagram 12: Wit wint
Parham Maghsoodloo – Max Warmerdam, Tata Steel Chess tournament 2024, Wijk aan Zee
Trouwe lezers (als die er zijn) zullen deze stelling misschien herkennen, want die is besproken in de vorige column. Wit won dankzij de prachtige zet 54.Tc8!! Zwart kan de toren niet nemen vanwege de paardvork 55.Pb6+ en verloor de partij.
Diagram 13: Wit wint (mat in 9 zetten)
Benjamin Bok – Vasilios Kasioumis, Collegiate Chess League: Spring 2024
Na 20.Lxh7 Kh8 (20…Pxh7 kan niet vanwege 21.Dxg7#) 21.Lc2 wint wit eenvoudig de dame. Maar het is zelfs geforceerd mat in 9 zetten: 20.Lxh7+ Kh8 21.Le4+ Kg8 22.Dh3 Ph5 23.Txh5 Dxc3+ 24.bxc3 g6 25.Th7 Pe5 26.Dh6 Pd3+ 27.Lxd3 f6 28.Dxg6#
Diagram 14: Wit wint (mat in 10 zetten)
Benjamin Bok – Petr Hollan, Collegiate Chess League: Spring 2024
Weer Benjamin Bok met de prachtige zet 28.Pxa6!! Na deze zet is het geforceerd mat in 10 zetten. 28.Pxa6+ Ka7 29.Td6! (blokkeren van de damelijn e7-a3) Dxd6 30.exd6 bxa6 31.Tc7+ Kb8 32.Dxa6 h1=D+ 33.Ka2 Da1+ 34.Kxa1 Th1+ 35.Ka2 Ta1+ 36.Kxa1 Txe3 37.Da7#
Diagram 15: Wit wint
Sjef Rijnaarts (Apeldoorn) – Eline Roebers (Kennemer Combinatie), Nederlandse meesterklasse 2023 – 2024
De winnende zet is 31.Tg7! Alle andere zetten zoals 31.Tc6? Le6+! verliezen. De partij ging verder met 31.Tg7 Te7? 32.Tg8+ en zwart gaf op. Zwart had wat meer weerstand kunnen bieden maar ook na 31.Tg7 Le6+ 32.Txe6 Txe6 33.Txc7+ Kxc7 34.Dxh7+ Pd7 35.Kg2 Txa6 heeft wit een gewonnen eindspel.
Diagram 16: Wit wint
Parham Maghsoodloo – Santosh Gujrathi Vidit, Prague International Chess Festival 2024, 2024.03.05
Wit wint na 28.Te4! want er dreigt g4 en de dame kan geen kant meer op. De partij ging verder met 28…Pxe4 29.Txe4 g5 30.g4 Dxh4 31.Pxh4 gxh4 32.Lxh6 en zwart gaf op.
Diagram 17: Wit geeft mat in 5 zetten
Raymond de Rooij (Paul Keres 2) – Robin Verhoeven (De Stukkenjagers 1), KNSB competitie klasse 1B
Wit wint met de mooie “stille” zet 21.Dd2!, zwart kan de matdreiging niet meer pareren: 21…Pxe4 22.Pxe4+ Kh6 23.Pf5+ Kh7 24.Dh6+ Kg8 25.Pxe7#
Diagram 18: Wit wint
Deze eindspel studie van Ben Schultz is bekend geworden als een stelling die niet door computers opgelost kon worden. Inmiddels zijn de programma’s verbeterd en kunnen sommige de oplossing wel vinden. Het is meer dan een puzzel, het is een kunstwerk! Gunnar heeft de oplossing gevonden en die is zelfs goedgekeurd door de componist zelf (thanks Ben)! Voor de liefhebbers geef ik hier de zetten, speel het maar eens (een paar keer) rustig na en geniet van de schoonheid van deze compositie.
1.Ka2-b1 Kd8-e7 2.Pa2-c1 Ke7-d7 3.Pc1-e2 Kd7-e7 4.Pe2-g1 Ke7-d7 5.Pg1-h3 Kd7-e7 6.Ph3-f2
6.Pxg5? kan natuurlijk niet want de zwarte koning is op tijd om de h-pion tegen te houden
6…Ke7-d7 7.Pf2-d1 Kd7-c7 8.Pd1-b2 Kc7-b7 9.Pb2-a4 Kb7-c6 10.Kb1-c2 (een tempo zet)
10…Kc6-d6 11.Pa4-b6
Het is gelukt om met het paard de zwarte binnen te dringen (zie diagram 19).
Diagram 19: stelling na 11.Pb6
Velen van u zullen deze zetten gevonden hebben, maar wat nu? Het paard kan weinig uitrichten want de zwarte koning kan alles dekken.
11…Kd6-e7 12.Pa6-d5+ Ke7-f7 13.Pd5-c7 Kf7-e7 14.Pc7-b5 Ke7-d7 15.Kc2-b2 Kd7-e7 16.Pb5-a3 Ke7-e6
16…bxa3? kan natuurlijk niet want na 17.Kxa3 komt de witte koning binnen in de zwarte stelling.
17.Pa3-c2 Ke6-f6 18.Pc2-e1 Kf6-f7 19.Pe1-g2 Kf7-f6 20.Kb2-c2 Kf6-f7 21.Kc2-d2 Kf7-f6 22.Kd2-e2 Kf6-f7 23.Ke2-f2 Kf7-g7 24.Kf2-g1 Kg7-f7 25.Kg1-h2 Kf7-f6 26.Kh2-h3 Kf6-f7 27.Pg2-h4!
Dit is het hele plan achter de vele manoeuvres van het paard: het bereiken van veld h4
Diagram 20: stelling na 27.Ph4
27…g5xh4 Dit is nog de beste optie want anders gaat het paard naar f5 en de pion op h6 gaat verloren.
28.Kh3xh4 Kf7-f6 29.g4-g5+ Nog even een handigheidje.
29…h6xg5+ 30.Kh4-g4 de klus is geklaard, de zwarte pion op g5 gaat verloren en het eindspel is gewonnen voor wit. Volgens Stockfish 16 gaat zwart mat in 19 zetten, maar dat gelooft u verder wel.
De opgave had dus ook kunnen zijn wit geeft mat in 49 zetten!
Wie meer wil zien van deze studie kan op YouTube de Trojan Horse videos (composed by Ben Schultz 2017) bekijken.